Ludzkie ciało jest stworzone do ruchu, a zgodnie z zaleceniami, dzieci powinny poświęcać każdego dnia co najmniej 60 minut na aktywność fizyczną. Okres dziecięcy to niewątpliwie czas poznawania różnych sportów i aktywności, które z czasem mogą przybierać formę zaplanowanych treningów. Treningi pod konkretne dyscypliny wiążą się z większym niż dotychczas obciążeniem młodego organizmu, który warto w związku z tym regularnie badać. Jakie badania sportowe dla dzieci należy rozważyć, gdy zaczynają one lub kontynuują swoją przygodę z trenowaniem różnych dyscyplin?
Jakie badania dla dziecka, które jest małym sportowcem?
Punktem wyjścia w kontekście wykonywania badań (w tym także badań krwi) u dzieci podejmujących aktywność fizyczną może być wykaz badań wymaganych w orzecznictwie o zdolności do uprawiania sportu.
Aby uzyskać pozytywną ocenę i uzyskać kwalifikację, dziecko musi przejść pozytywnie:
- ogólne badanie lekarskie wraz z oceną stanu uzębienia oraz wzroku,
- badanie ortopedyczne,
- badanie antropometryczne,
- badanie elektrokardiograficzne,
a także w przypadku niektórych sportów badanie spirometryczne i konsultację neurologiczną.
Oprócz tego konieczne jest wykonanie morfologii krwi, oznaczenia glukozy w surowicy krwi oraz badanie ogólne moczu. W niektórych laboratoriach można znaleźć gotowe pakiety badań dla dzieci uprawiających sport, np. https://alabsport.pl/pakiety/maly-sportowiec dostępny w ALAB Sport.
Wymienione powyżej testy są badaniami, których pozytywne wyniki dają możliwość podejmowania przez dziecka treningu sportowego, np. w ramach klubu. Nie wskazują jednak, czy status nasycenia konkretnymi składnikami jest odpowiedni lub jaka jest odpowiedź organizmu na trening.
Badania krwi u dzieci aktywnych fizycznie – na co zwrócić uwagę?
U wielu małych sportowców obserwowany jest niedobór żelaza – nawet ½ zawodniczek i ¼ zawodników w wieku rozwojowym może go doświadczać. Ma to negatywny wpływ nie tylko na ich zdolności wysiłkowe, ale przede wszystkim na rozwój. Najważniejszym parametrem oceniającym gospodarkę żelazową jest ferrytyna, którą oznacza się z krwi. Dodatkowe badania, takie jak sód, potas, magnez czy wapń pozwalają ocenić, czy przy zwiększonej aktywności fizycznej zachowywana jest równowaga wodno-elektrolitowa, która wpływa m.in. na pobudliwość mięśni czy funkcje układu sercowo-naczyniowego.
Regularne i często wymagające treningi mogą powodować wyższy poziom zmęczenia u dziecka, zwłaszcza w połączeniu z obowiązkami szkolnymi czy innymi zajęciami dodatkowymi, którymi jest wypełniony dzień malucha. Jednak przyczyną dużych spadków energetycznych, wzmożonej senności i zmęczenia mogą być również zaburzenia w pracy tarczycy, które warto zweryfikować – gdy zauważymy takie symptomy – wykonując oznaczenie TSH.
Ocenić ryzyko przetrenowania, które może wystąpić także u małych sportowców w związku ze zbyt dużymi obciążeniami, pozwalają natomiast markery uszkodzeń komórek mięśniowych takie jak aminotransferaza alaninowa (AlAT), kinaza kreatynowa (CK) i dehydrogenaza mleczanowa (LDH).
Jednocześnie należy pamiętać, że u dzieci chorujących przewlekle i uprawiających sport, niezwykle istotne jest monitorowanie także parametrów związanych z leczeniem choroby podstawowej. Wzmożona aktywność fizyczna może mieć znaczący wpływ na przebieg tych chorób, dlatego niezbędne jest wykonywanie regularnych kontroli lekarskich.
Podsumowanie
Aktywność fizyczna jest dzieciom wręcz niezbędna do prawidłowego rozwoju. Jednocześnie regularne treningi są dodatkowym obciążeniem dla szybko rozwijającego się organizmu, dlatego aby mieć pewność, że wszystko przebiega prawidłowo, warto wykonywać regularne badania – nie tylko te, które są potrzebne w celu uzyskania pozytywnej kwalifikacji malucha do uprawiania sportu w klubie czy innego typu organizacji.
Bibliografia
- Koźmiński, M. Badania dla dziecka uprawiającego sport. Dostęp: 12.09.2025
https://alabsport.pl/blog/badania-sportowe-dla-dzieci/ - Jastrzębska, I. Kwalifikacja do uprawiania sportu. Dostęp: 12.09.2025
https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/213922,kwalifikacja-do-uprawiania-sportu - Plucik-Mrożek, A., Perl, M., Prochownik, M. Aktywność fizyczna dzieci i młodzieży. Dostęp: 12.09.2025.
https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/aktywnosc-fizyczna-dzieci-i-mlodziezy.pdf
—
Artykuł sponsorowany
